نقش ترموستات خودرو چیست و چگونه کار می کند؟

سیستم خنک کننده خودروهای احتراقی بسیار مهم بوده و عملکرد غیرصحیح آن موجب کاهش راندمان موتور و یا حتی آسیب به آن می‌شود.  دمای مناسب موتور از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که سرد بودن بیش از حد موتور باعث بالا رفتن غلطت و گرانروی روغن و در نتیجه روانکاری نامناسب قطعات داخل موتور می‌شود که آسیب به موتور را به همراه خواهد داشت. همچنین بالا رفتن بیش از حد دمای موتور نیز منجر به رقیق شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری آن می‌شود که این مسئله نیز باعث صدمه دیدن موتور می‌شود.

تمام موتورهای احتراقی که با مصرف سوخت فسیلی و تبدیل انرژی شیمیایی ناشی از آن به انرژی مکانیکی کار می‌کنند در سیستم خنک کننده خود قطعه‌ای به نام ترموستات (Thermostat) دارند. ترموستات قطعه کوچکی است که بین موتور و رادیاتور خودرو قرار می گرد و وظیفه دارد که دمای حرارت موتور را همواره نزدیک به دمای عملکردی آن نگه دارد؛ این وظیفه خود با تنظیم جریان مایع خنک کننده از رادیاتور به موتور انجام می‌گیرد. این نوع ترموستات با استفاده از یک محفظه مهر و موم شده حاوی یک پودر مومی که با دمای خاصی ذوب و منبسط می‌شود عمل قطع و وصل جریان مایع را مدیریت می‌کند. انبساط این محفظه زمانی که دما از حد معینی فراتر رود عمل کرده و سوپاپ را باز می‌کند.

وظیفه ترموستات چیست؟

ترموستات در دمای کارکرد بهینه ی موتور که از سوی سازنده خودرو تعریف شده است عمل می کند. این قطعه دارای یک محفظه یا سیلندری است که درون آن ماده حساس به حرارت وجود دارد و میله‌ای به سوپاپ ترموستات متصل شده که در درون این موم قرار گرفته است. با افزایش دمای موتور و به دنبال آن بالا رفتن دمای ترموستات این موم تبدیل به مایع شده و منبسط می‌شود. با انبساط این موم، میله داخل سیلندر حرکت کرده و از محفظه خود خارج می‌شود و در نتیجه سوپاپ ترموستات باز می‌شود. بنابراین باز شدن هر چه بیشتر سوپاپ ترموستات با افزایش دما رابطه مستقیم دارد.

زمانی که موتور خودرو سرد است ترموستات مطابق وظیفه خود مسیر ورود آب به رادیاتور را بسته و آب موجود در سیستم خنک کاری تنها در اطراف سیلندر به چرخش در می‌آید؛ این چرخه تا زمانی که موتور گرم شود ادامه دارد و آب برای خنک کاری وارد رادیاتور نمی‌شود.

پس از اینکه موتور خودرو به دمای تعریف شده رسید عملکرد ترموستات فاز جدیدی را آغاز می کند. برای حفظ دمای موجود ترموستات با باز کردن مسیر ورود آب به رادیاتور فرایند خنک سازی مایع توسط این قطعه را آغاز می‌کند. ترموستات خودرو به طور منظم و به منظور ثابت نگه داشتن دمای بهنیه موتور خودرو این عمل را به صورت یک سیکل انجام می‌دهد.

در شرایطی که ترموستات در دمای پایین‌تری باز شود دمای موتور سرد خواهد ماند و این باعث افزایش مصرف سوخت، روانکاری نامناسب خودرو به دلیل افزایش غلطت روغن، سائیدگی و فرسودگی قطعاتی مانند سیلندرها، رینگ‌ها و پیستون‌ها و آسیب فیزیکی به موتور خودرو خواهد شد. از سوی دیگر در صورتی که ترموستات در دمای بالاتری عمل کند باعث افزایش دمای موتور و در نتیجه افزایش احتمال جوش آوردن خودرو، دوده زدن یا سوختن سوپاپ‌ ها و کاسه نمدها، رقیق شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری، روغن سوزی خودرو و آسیب جدی موتور می‌شود.

علائم خرابی ترموستات

به هر دلیلی اگرکه ترموستات عملکرد صحیحی نداشته باشد باید که اولین نشانه را در آمپر آب جستجو کنیم؛ پایین ماندن بیش از حد یا بالا رفتن درجه آب، جزو اولین نشانه‌های خرابی ترموستات است.

نوسان نامنظم دمای خودرو یا جوش آوردن خودرو، نشت مایع خنک کننده، نشت آب رادیات از قسمت های مختلف خودرو، افزایش غیر طبیعی مصرف سوخت و مصرف زیاد روغن موتور از شایع ترین علائم خرابی ترموستات در خودرو هستند که با تعویض ترموستات با هزینه ی خیلی کم می توانیم از تمامی آن ها جلوگیری کنیم.

جهت خرید لوازم یدکی وارد این بخش شوید:

ورود به سایت