آموزش گام به گام شيم بندی سرسيلندر موتورXU7

در این آموزش قصد داریم مراحل شيم بندي سرسيلندر پژو ٤٠٥ را در چند قسمت خدمت شما همكاران محترم تقديم كنیم تا اگر نقطه ابهامي وجود داشته باشد برطرف شود.

قسمت اول
در قدم اول بايد مقدار خلاصي بين دايره مبنا بادامك(قسمت پائيني بادامك كه صاف است)را با استكاني سوپاپ دانست
طبق دستورالعمل سازنده اين موتور و همچنين ايران خودرو اين خلاصي براي سوپاپ هوا ميتواند از ١٥ تا ٢٥ باشد و براي سوپاپ دود از ٣٥ تا ٤٥ باشد.
فيلرگيري اين موتور بايد در حالت كاملاً سرد انجام شود.
جهت فيلرگيري حتماً بايد دايره مبنا بادامك به صورت عمود بر استكاني سوپاپ باشد.
قبل از فيلرگيري حتماً كپه هاي ميل سوپاپ كاملاً سفت باشند چون اگر كپه ها شل باشند،فيلرگيري دقيق انجام نميشود.
شمارش كپه هاي ميل سوپاپ از سمت گيربكس ميباشد.
دقت كنيد جاي كپه هاي ٢ و ٤ باهم عوض نشود در غير اينصورت موجب شكستگي كپه ٤ ميشود چون قطر داخلي كپه ٢ بزرگتر از كپه شماره ٤ هست.
قبل از استفاده از ميكرومتر، بايد ميكرومتر كاليبره شود توسط آچار مخصوص خودش.
رنج بزرگي ميكرومتر جهت كاركردن  0-25 ميليمتر ميباشد.
تيغه هاي فيلر مورد استفاده حتماً خوانا باشد و خوردگي و سايش در قسمت نوك فيلر نباشد.
دقت شود قبل از فيلرگيري،قسمتهاي درگير با هم(بادامك الخصوص برجستگي بادامك و سطح صاف استكاني)خوردگي نداشته باشد در غير اينصورت بعد از مدت كوتاهي ميزان خلاصي زياد ميشود.
فيلرگيري سرسيلندر به دو طريق انجام ميشود:
زماني كه سرسيلندر در جاي خودش بسته است
زماني كه سرسيلندر از روي موتور باز شده است.

قسمت دوم:
زماني كه سرسيلندر روي موتور بسته ميباشد:

قبل از شروع به كار تاكيد ميكنم حتماً موتور كاملاً سرد باشد جهت بدست آوردن نتيجه مطلوب.
اول درپوش بالايي محافظ تسمه تايم رو باز ميكنيم چرخ جلوسمت شاگرد رو از سطح زمين به وسيله جك و خرك جدا ميكنيم و خودرو را در دنده ٥ ميگذاريم و با دست چرخ رو ميچرخونيم تا سوراخ پولي ميل سوپاپ با سوراخ مخصوص تايم روي سرسيلندر يكي شود.آنگاه با شل كردن پيچ هرزگرد تسمه تايم اقدام به جداكردن تسمه از روي ميل سوپاپ ميكنيم و سپس گيربكس رو خلاص ميكنيم و ماشين رو از روي خرك آزاد ميكنيم كه بيايد پائين.
بعد از بازكردن قالپاق سرسيلندر يا همان درپوش سوپاپها و بازكردن پيچ ٦ آلني(پشت كپه شماره ١ از سمت گيربكس بسته ميشود)اقدام به تخليه روغن درون كاسه هاي سرسيلندر به وسيله سرنگ ميكنيم
اين روغن رو ميتوان درون سوراخ هاي بزرگ كاسه تزريق كرد.
متذكر ميشوم كه براي فيلرگيري موتور ٤٠٥ نيازي به حالت قيچي سوپاپ نميباشد بلكه ملاك عمل،عمود بودن كامل دايره مبنا بادامك بر روي سطح صاف استكاني ميباشد.
يك كاغذ و خودكار آماده كرده و جدولي تشكيل ميدهيم كه شامل ٣ ستون عمودي و ٥ ستون افقي باشد.
در قسمت بالاي جدول ٣تا جا درست شده كه به ترتيب مينويسيم شماره خانه،گاز،دود
در محلي كه نوشتيد شماره خانه،زير اون جهت شمارش خانه ها رو ذكر كنيد كه يا از سمت تسمه تايم هست يا از سمت گيربكس
شماره خانه ها رو هم به ترتيب قيد ميكنيم در محل مربوطه.
فرض رو بر اين ميذاريم كه شمارش خانه ها از سمت تسمه تايم ميباشد
ميل سوپاپ رو به وسيله رينگي ١٦-١٧ ميچرخونيم تا زماني كه يكي از بادامكها كاملاً عمود شود بر استكاني خودش(حتماً بايد عمود شود).
حالا با توجه به اينكه بادامك چه سوپاپي آماده براي فيلرگيري شده،تيغه فيلر مورد نظر رو انتخاب ميكنيم و فيلر ميزنيم بين بادامك و استكاني رو.
فيلر نبايد زياد شل باشد كه به راحتي جا برودو نه زياد سفت كه به سختي وارد شود بلكه كاملاً متعادل بايد فرو برود يعني نه شل نه سفت.
در موتور xu7 سوراخ شمع در مقابل سوپاپ دود قرار گرفته و سوپاپ هوا در مقابل ورودي منيفولد هوا كه با توجه به اين نكته ديگر سوپاپها رو قاطي نميكنيد.
عدد سوپاپ مورد فيلر گيري شده را در جاي خودش با توجه به شماره خانه يادداشت ميكنيم.

قسمت سوم:
زماني كه يادداشت كرديم شروع ميكنيم به چرخاندن ميل سوپاپ. يك نكته خدمتتون عرض كنم كه اگر سوپاپ دود رو فيلر كرديد(فرقي نميكنه مربوط به كدام خانه باشه) با يك چرخش خيلي كم ميل سوپاپ،بلافاصله سوپاپ گاز خانه ديگر براي فيلر گيري آماده ميشود.
تمامي سوپاپ ها رو به همين طريق و چرخاندن ميل سوپاپ فيلرگيري ميكنيم و اعداد بدست آمده را در جاي خودش درون جدول يادداشت ميكنيم.
حالا كپه هاي ميل سوپاپ رو از وسط شروع به شل كردن و سپس باز نهايي ميكنيم كه فشار فنر سوپاپها به يك باره آزاد نشود كه صدمه به ميل سوپاپ و كپه ها وارد كند(امكان شكستگي كپه هاي ٢ و ٣ و ٤ وجود دارد در صورتي كه پيچ هاي كپه ها رو به يك باره باز كنيم).
ميل سوپاپ رو در مياريم(پيچ آلني حتماً باز شده باشد)و كنار ميزاريم(در ضمن جهت فيلرگيري حتماً كاسه نمد ميل سوپاپ رو در مياوريم چون بعد از اتمام فيلرگيري بايد تعويض شود).
حالا يكي يكي استكاني ها رو در مياريم(با آهن ربا)
و در حين درآوردن شيم مربوط به همان سوپاپ رو با ميكرومتر اندازه گيري ميكنيم و در خانه مربوط به همان سوپاپ در جدول زير عدد فيلر يادداشت ميكنيم.
متذكر ميشوم به هيچ عنوان جاي استكانيها با هم جابه جا نشود در زمان در آوردن و جاگذاشتن.
حالا به صورت مثال با هم جلو ميريم.

قسمت چهارم:
الان نوبت به تجزيه و تحليل اين اعداد ميباشد
گفتيم كه خلاصي سوپاپ هوا از ١٥ تا ٢٥ و براي سوپاپ دود از ٣٥ تا ٤٥ مورد قبول ميباشد ولي در اينجا ميخواهيم ٢٠ براي هوا و ٤٠ براي دود در نظر بگيريم.
به طور كلي اندازه فيلر زده شده براي يك سوپاپ با اندازه خلاصي تعريف شده براي همون سوپاپ نسبت مستقيم دارد، يعني چي؟
يعني عدد بدست آمده در فيلرگيري اگر از عدد خلاصي استاندارد اون سوپاپ كمتر باشه،بايد از اندازه شيم همون خونه به مقدار مورد نياز كم كنيم و اگر زياد بود بايد به عدد شيم همون خونه به مقداري كه لازم داريم اضافه كنيم.
گاز خونه ١، عدد فيلرش شده ٣٠ و اندازه شيمش ٢/٨٠ ميليمتر ميباشد
بايد فيلرش بشه ٢٠ ، چند تا از ٢٠ بيشتره؟
١٠ تا
پس ١٠ تا به شيمش اضافه ميكنيم كه شيمش بشه ٢/٩٠ ميليمتر
پس از تعيين و جور كردن شيم ٢/٩٠ براي گاز خانه ١،آن را در جاي خودش به همراه استكاني خودش ميزاريم.
دود خونه٢، عدد فيلرش شده ٥٥ و اندازه شيمش ٣/٠٠ ميليمتر ميباشد
بايد فيلرش بشه ٤٠، چند تا از ٤٠ بيشتره؟
١٥ تا
پس ١٥ تا به شيمش اضافه ميكنيم كه شيمش بشه ٣/١٥ ميليمتر
دوباره شيم جور شده رو همراه با استكاني مربوطه در سر جايش قرار ميدهيم
گاز خونه ٢، فيلرش شده ١٠ و شيمش ٢/٥٠ ميليمتر ميباشد
فيلرش بايد ٢٠ بشه،چند تا از ٢٠ كمتره؟
١٠ تا
پس ١٠ تا از شيمش كم ميكنيم تا شيمش بشه ٢/٤٠ ميليمتر
دوباره سر جاي خودش با همون كيفيت گفته شده قرار ميديم
دود خانه ٢، فيلرش ٣٠ و شيمش ٢/٩٠ ميليمتر
فيلرش بايد ٤٠ بشه، چند تا كم داره؟
١٠ تا
پس ١٠ تا از شيمش كم ميكنيم تا شيمش بشه ٢/٨٠ ميليمتر
سرجاش ميذاريم با استكاني خودش
خونه ٣ رو از آخر توضيح ميدم
گاز خونه ٤، فيلرش ٥ و شيمش ٣/٠٥ ميليمتر
فيلرش بايد ٢٠ بشه، چند تا كم داره؟
١٥ تا
پس ١٥ تا از شيمش كم ميكنيم تا شيمش بشه ٢/٩٠ ميليمتر
سرجاش با استكانيش ميزاريم
دود خونه ٤ ، فيلرش ٢٥ و شيمش ٣/٢٠ ميليمتر هست
فيلرش بايد ٤٠ بشه،چند تا كم داره؟
١٥ تا
پس ١٥ تا از شيمش كم ميكنيم تا شيمش بشه ٣/٠٥ ميليمتر
با استكانيش سر جاش ميزاريم
دود خونه ٣ ، فيلرش ٧٠ و شيمش ٢/٩٥ هست
فيلرش بايد ٤٠ بشه، چند تا زياد داره؟
٣٠ تا
پس ٣٠ تا به شيمش اضافه ميكنيم تا شيمش بشه ٣/۲٥ ميليمتر
با استكانيش ميزاريم سر جاش
گاز خونه ٣ ، فيلرش شده ٠ و شيمش ٣/٠٠ ميليمتر
ببينيد وقتي فيلر نخورده گفتيم ٠ هست ولي آيا واقعاً ٠ هست يا چند واحد زير ٠ هست؟
مسلماً واحدهاي زير ٠ با فيلر قابل اندازه گيري نميباشد(شايد به عنوان مثال ١٥ يا ١٠ يا ٢٠ واحد زير ٠ باشه،معلوم نيست)پس در اين گونه از مواقع فيلر ٠ رو منظور ميكنيم
براي شروع حركت اول،پيشنهاد ميكنم چون از خلاصي استاندارد كه بايد ٢٠ باشه كمتر هست،عوض اينكه ٢٠ واحد از شيمش كم كنيم،٣٠ يا ٤٠ واحد كم كنيم تا يك عددي به غير از ٠ در زمان فيلر گيري مجدد بهمون بده،من ٣٠ تا در نظر ميگيرم
پس بايد از شيمش ٣٠ تا كم كنم تا شيمش بشه ٢/٧٠ ميليمتر
با استكانيش سر جاش ميزاريم
مرحله اول شيم گيري تمام شد.

قسمت پنجم:
دوباره ميل سوپاپ رو سر جاش قرار ميدهيم.نكته اي بگم در رابطه با نحوه جا زدن ميل سوپاپ:
وقتي ميل سوپاپ رو گذاشتيم رو سرسيلندر،ابتدا كپه شماره ١ از سمت گيربكس رو قرار ميدهيم روي ميل سوپاپ،ميل سوپاپ رو طوري حركت طولي ميدهيم كه كپه شماره يك درست تو جاش بشينه بدون گير كردن زائده كناريه كپه به برآمدگي ميل سوپاپ
بعد كپه شماره ٣ (وسط) رو ميزاريم و بعد كپه هاي ٢ و ٤ رو(جابه جا نبندين اين دو تا كپه رو كه باعث شكستگي كپه ٤ ميشه اگر دقت كنيد روي كپه هاي ٢ و ٤ عدد مربوط به كپه ها حك شده)
اگر سوراخ روي كپه ها رو گيج شديد كه آيا بالا ميوفته يا پائين،به سوراخ  كپه هاي ١ و ٥ نگاه كنيد كه بالاست يا پائين
چون اين دو كپه رو نميشه سر جاي خودشون برعكس بست(خودتون رو كار  متوجه ميشيدمنظورم چيه)
حالا پيچ ها رو از وسط و به آرامي شروع به بستن ميكنيم كه يك دفعه فشار رو كپه ها نياد كه باعث شكستن كپه ها بشه
بعد از بستن كامل كپه ها،يك دور كامل ميل سوپاپ رو ميچرخانيم كه مطمئن بشيم ميل سوپاپ روان و به جايي گير نيست.
دوباره فيلرگيري رو به همون ترتيبي كه ذكر شد انجام ميدهيم و اعداد رو يادداشت ميكنيم.
معمولاً فرايند شيم گيري در طي دو تا چهار بار تكرار كامل ميشه
نكته:
فيلر گاز خونه ٣ در مرحله اول شد ٠ يادتونه؟
قطعاً الان اندازه فيلر ديگه صفر نيست ولي اندازه دقيق هم نيست چون ما از روي حدس و گمان يك مقدار ازش كم كرديم
اگر تمامي سوپاپ ها به غير از گاز خونه ٣ درست بود، فقط همون خونه رو ،روي شيمش كار ميكنيم.
زماني كه فيلر ها درست شد ،كاسه نمد نو ميل سوپاپ رو جا ميزنيم.

قسمت ششم:
طريقه جا زدن كاسه نمد ميل سوپاپ:
 محل نشست كاسه نمد بر روي ميل سوپاپ و روي سرسيلندر را به لحاظ دوده و جرم كربني روغن تميز ميكنيم
ميل سوپاپ رو ميچرخانيم تا سوراخ هاي تايم در يك امتداد قرار بگيرند،بعد با يك پيچ دو سوراخ رو بهم وصل ميكنيم تا پولي قفل شود توسط رينگي ١٦-١٧ پيچ پولي رو باز كرده و پولي رو در مياوريم.
لبه نشست كاسه نمد رو مقداري با روغن چرب ميكنيم و سپس به آرامي روي ميل سوپاپ سوار ميكنيم
دقت كنيد در زمان جازدن كاسه نمد،لبه هاي كاسه نمد برنگردد
كاسه نمد رو آنقدر به سمت داخل فشار ميدهيم(از قسمت بيروني كاسه نمد فشار وارد كنيد نه از داخلش)تا با لبه سرسيلندر يكپارچه شود
سپس براي خاطرجمعي به لحاظ بيرون نزدن مقداري چسب دوقلو به لبه هاي خارجي كاسه نمد  كه با لبه سرسيلندر يكي شده ميزنيم.
حالا دوباره پولي رو سر جاش با توجه به قرارگيري خار مربوطه (به صورت يكپارچه روي پولي هست)روي ميل سوپاپ سوار كرده و پيچ رو سفت ميكنيم
دقت كنيد حتماً خار پولي سر جاش قرار گرفته باشد.
حالا پيچ آلني رو با آلن ٦ سر جاش بسته و سفت ميكنيم(پشت كپه شماره ١ از سمت گيربكس).
بادامكها و سطح صاف استكاني ها و داخل سوراخ كپه ها رو روغن زده و سپس كانال پلاستيكي روغن(دوش روغن)رو ،روي كپه هاي ميل سوپاپ جا ميزنيم.
و ادامه ماجرا و بستن متعلقات سرسيلندر

قسمت هفتم و پاياني:
زماني كه سرسيلندر از روي موتور باز شده است:

تمام مراحل شيم گيري با حالت روكار يكي هست به غير از دو مورد كه خدمتتون عنوان ميكنم:

زماني كه سرسيلندر روي ميز كار قرار دارد بايد از قطعاتي(معمولاً چوب)براي زير سر سرسيلندر استفاده كرد تا هنگام چرخاندن ميل سوپاپ،بشقابك سوپاپها با سطح ميز برخورد نكنند.
بايد مواظب باشيم كه در زمان چرخاندن ميل سوپاپ،ذرات كثيفي يا جرمهاي ديگر بين بشقابك سوپاپ و سيت سوپاپ قرار نگيرد.
اورينگ هاي دوش روغن حتماً به لحاظ له شدگي و پارگي چك شود و در صورت نياز تعويض گردد(اگر دوش روغن به سختي درآمد و سفت جا خورد اورينگ ها مشكلي ندارد و سالم ميباشند)
هميشه سوابق شيم گيري رو بايگاني كنيد.
جهت ضخامت سنجي شيم توسط ميكرومتر،حتماً بايد قسمت وسط شيم اندازه گيري شود و با جغجغه ميكرومتر(حتماً با جغجغه ميكرومتر كار كنيد).
امكان دارد بعد از تعيين ضخامت شيم متوجه شويد كه اين اندازه موجود نيست مثلاً ٢/٩٧
چون سايز شيمها از ٢ ميليمتر شروع شده تا ٤ ميليمتر به صورت ٠/٠٥   ٠/٠٥ ميليمتر
ميتوانيد با مقداري سنگ زدن مقدار دقيق شيم را بدست آوريد فقط بايد به صورت يكدست برداشته شود.
اميدوارم كه اين مبحث كه در ٧ قسمت تهيه كردم مفيد واقع شده باشد
در پناه حق موفق و پيروز باشيد.

نویسنده:  ياوري