ترکمتر چیست و انواع آن

ترکمتر چیست؟

آچار ترکمتر یا ترک رنچ (Torque wrench) وسیله ای است برای اعمال گشتاوری مشخص بر روی وسیله ای سفت شونده، مانند پیچ یا مهره. ترکمترها معمولا به فرم آچار جغجغه با مکانیسم ویژه داخلی طراحی می شوند.این ابزار امروزه در انواع مختلف و در مقیاس‌های اندازه‌گیری متفاوتی در بازار وجود دارد.

مقیاس اندازه‌گیری آن مانند: نیوتن متر، اینچ پوند و فوت پوند عرضه می‌شود.

کاربرد آچار ترکمتر

استفاده از این ابزار در کارهایی که ضروری است پیچ و مهره ها کاملاً سفت و مطمئن باشند دارای اهمیت زیادی است. این ابزار  مقدار فشاری که بر روی اتصالات وارد می آید را اندازه گیری میکند، مثلا برای بستن پیچ های سر سیلندر، مجموعه ای از پیچ ها وظیفه دارند سرسیلندر را در کل سطح با نیروی یکنواخت و برابر، به سیلندر وصل نمایند.

یا مثلا شمع خودرو که اگر با گشتاوری معین در محل خود بسته شود، بهترین عملکرد (احتراق کامل و به موقع) را ارائه می دهد. یا چرخ خودروها رو در نظر بگیرید که توسط تعدادی پیچ به دیسک متصل می شود. اگر پیچ ها هنگام اتصال چرخ به دیسک، به میزان مناسب و مساوی سفت نشوند، در بالانس بودن چرخ تاثیر منفی می گذارد. یا در مورد فلنچ اتصال لوله ها، هم اندازه بودن گشتاور پیچ ها هنگام بستن بسیار حائز اهمیت است.

به طور اصولی برای طراحی هر وسیله استاندارد، میزان گشتاور لازم برای سفت کردن اتصالات آن توسط طراح اعلام می شود.

دسته‌بندی آچارهای ترکمتر (ترک رنچ):

1. آچار ترک رنچ های هیدرولیک"Hydraulic Torque Wrenches".
2. آچار ترک رنچ های برقی"Electric Torque Wrenched".
3. آچار ترک رنچ های بادی یا پنوماتیک"Pneumatic Torque wrenches".
4. آچار ترک رنچ های دستی"Torque wrenches".

انواع ترکمترهای دستی:

1- ترکمتر های تقه ای "Click type".

2- ترکمترهای دیجیتال "ِ Digital".

3- ترکمتر های شاهینی "Beam Style".

4 - ترکمترهای ساعتی "Dial".

ترکمترهای تقه ای جزو ابزاری است که به‌صورت مکانیکی و با ضربه زدن، اپراتور را از رسیدن به گشتاور موردنیاز مطلع می‌کند.

ترک مترهای ساعتی Dial  یکی دیگر از انواع ترکمتر است که مقدار گشتاور را روی یک صفحه ساعتی با عقربه نشان میدهند و به لحاظ دقت از ترکمتر های شاهینی دقیق تر هستند و در درایو ها و بازه های گشتاور گوناگونی وجود دارند.

ترک مترهای دیجیتال Digital  این نوع با نام ترکمتر الکترونیکی نیز شناخته می شود. ترکمتر دیجیتال هیچ بخش یا قطعۀ متحرکی ندارد و به جای آن با استفاده از سنسور الکترونیکی کار می کند. این آچار میزان نیروی چرخشی وارد شده را اندازه گیری می کند و از طریق صفحه نمایش به کاربر نشان می دهد.

ترک مترهای شاهینی Beam Style یکی از ساده ترین انواع ترکمتر است که بوسیله یک نشانگر بلند یا به اصطلاح شاهین که به انتهای آچار ترکمتر متصل شده و نوک آن موازی با نوک آچار ترکمتر روی یک صفحه درجه بندی شده به حرکت در میاید و میزان گشتاور یا تورک را نمایش می دهد.

بهترین برندهای آچار ترکمتر

• اسناپون آمریکا (Snap on)
• هزبرن سوئد (Hezburn)
• بریتول انگلیس (Biritool)
• فورس آلمان (Force)
• هازت آلمان Hazet
• پلاراد آلمان Plarad
• گدور آلمان Gedore
• نوربار انگلستان Norbar
• ترک لیدر انگلستان Torqueleader
• سی دی آی آمریکا CDI
• جت کو آمریکا JETCO